५।१८९ महाभारतम् Click on words to see what they mean. दुर्योधन उवाच ।कथं शिखण्डी गाङ्गेय कन्या भूत्वा सती तदा ।पुरुषोऽभवद्युधि श्रेष्ठ तन्मे ब्रूहि पितामह ॥ १ ॥ भीष्म उवाच ।भार्या तु तस्य राजेन्द्र द्रुपदस्य महीपतेः ।महिषी दयिता ह्यासीदपुत्रा च विशां पते ॥ २ ॥ एतस्मिन्नेव काले तु द्रुपदो वै महीपतिः ।अपत्यार्थं महाराज तोषयामास शंकरम् ॥ ३ ॥ अस्मद्वधार्थं निश्चित्य तपो घोरं समास्थितः ।लेभे कन्यां महादेवात्पुत्रो मे स्यादिति ब्रुवन् ॥ ४ ॥ भगवन्पुत्रमिच्छामि भीष्मं प्रतिचिकीर्षया ।इत्युक्तो देवदेवेन स्त्रीपुमांस्ते भविष्यति ॥ ५ ॥ निवर्तस्व महीपाल नैतज्जात्वन्यथा भवेत् ।स तु गत्वा च नगरं भार्यामिदमुवाच ह ॥ ६ ॥ कृतो यत्नो मया देवि पुत्रार्थे तपसा महान् ।कन्या भूत्वा पुमान्भावी इति चोक्तोऽस्मि शंभुना ॥ ७ ॥ पुनः पुनर्याच्यमानो दिष्टमित्यब्रवीच्छिवः ।न तदन्यद्धि भविता भवितव्यं हि तत्तथा ॥ ८ ॥ ततः सा नियता भूत्वा ऋतुकाले मनस्विनी ।पत्नी द्रुपदराजस्य द्रुपदं संविवेश ह ॥ ९ ॥ लेभे गर्भं यथाकालं विधिदृष्टेन हेतुना ।पार्षतात्सा महीपाल यथा मां नारदोऽब्रवीत् ॥ १० ॥ ततो दधार तं गर्भं देवी राजीवलोचना ।तां स राजा प्रियां भार्यां द्रुपदः कुरुनन्दन ।पुत्रस्नेहान्महाबाहुः सुखं पर्यचरत्तदा ॥ ११ ॥ अपुत्रस्य ततो राज्ञो द्रुपदस्य महीपतेः ।कन्यां प्रवररूपां तां प्राजायत नराधिप ॥ १२ ॥ अपुत्रस्य तु राज्ञः सा द्रुपदस्य यशस्विनी ।ख्यापयामास राजेन्द्र पुत्रो जातो ममेति वै ॥ १३ ॥ ततः स राजा द्रुपदः प्रच्छन्नाया नराधिप ।पुत्रवत्पुत्रकार्याणि सर्वाणि समकारयत् ॥ १४ ॥ रक्षणं चैव मन्त्रस्य महिषी द्रुपदस्य सा ।चकार सर्वयत्नेन ब्रुवाणा पुत्र इत्युत ।न हि तां वेद नगरे कश्चिदन्यत्र पार्षतात् ॥ १५ ॥ श्रद्दधानो हि तद्वाक्यं देवस्याद्भुततेजसः ।छादयामास तां कन्यां पुमानिति च सोऽब्रवीत् ॥ १६ ॥ जातकर्माणि सर्वाणि कारयामास पार्थिवः ।पुंवद्विधानयुक्तानि शिखण्डीति च तां विदुः ॥ १७ ॥ अहमेकस्तु चारेण वचनान्नारदस्य च ।ज्ञातवान्देववाक्येन अम्बायास्तपसा तथा ॥ १८ ॥ × (choose dictionary) ▼ Sanskrit-English Apte (1890) Monier-Williams (1899) Shabdasagara (1900) Sanskrit-Sanskrit Vācaspatyam (1873) Śabdakalpadrumaḥ (1886) Koshas Amarakosha Sanskrit-Hindi Apte Sanskrit-Hindi Kosh (1966) Sanskrit-Kannada Shabdarthakaustubha